Danende Topluluğu olarak düzenlediğimiz Monokl Okumaları etkinliğimizin 2020 – 2021 döneminin üçüncü programı 20 Şubat 2021 tarihinde online olarak gerçekleşti.
Bu dönem, geçtiğimiz sene olduğu gibi Monokl Okumaları’na bir temayla başladık. Bu tema, içinde bulunduğumuz çağın en çok konuşulan konularından. “Küreselleşme ve Modernizm”. Diğer dönemlerden farklı olarak, bu dönem her programa mahsus olmak üzere bir alt tema belirledik. Bu haftaki programımızın alt teması ise “Tüketim”. Bu konu doğrultusunda, George Ritzer’ın “Toplumun McDonaldlaştırılması” eserinin tahlilini gerçekleştirdik. Konuğumuz Dr.Pelin Yantur, en ince ayrıntılarına değinerek eserin bakış açısını bizlere yansıtmaya gayret gösterdiler. Kendileriyle, günlük hayatımızda karşılaştığımız durumların arka yüzünü fark etmemizi ve farklı bir bakış açısı ile gözlem yapabilmemizi sağlayan, yazarının da belirttiği gibi gündelik hayatın tuzaklarına düşmek istemeyenler için farkındalık oluşturan bir program gerçekleştirdik.
İlgili eseri, programımızın ilk saatinde gönüllü olan katılımcı arkadaşlarımız, ikinci saatinde ise konuğumuz tahlil ettiler. Gönüllü arkadaşlarımızla çağımızın gerektirdiği (!) ihtiyaçlara hızlı ve etkili yanıtların sağlanması ile toplumumuzda, kültürümüzde, kişiliğimizde, sosyal faaliyetlerimizde, aile yaşantımızda, merasimlerimizde vs. gerçekleşen ihtiyari/gayr-ı ihtiyari değişiklikleri ele aldık ve bu mevcut durumun değişmesini sağlayabilecek etkenler üzerine fikirlerimizi sunarak birbirimize tavsiyelerde bulunduk.
Modern yaşamın ihtiyaçlarına hızlı ve etkili yanıtlar sağlayan dört temel unsura dayanan etkenlere değindik. Bu etkenler şunlardır: Verimlilik, hesaplanabilirlik, öngörülebilirlik ve denetim. Yazar, Weber’in bürokrasi modeliyle açıkladığı rasyonelleşme teorisini hazır yiyecek restoranları üzerinde gösterip bunun toplumları nasıl sardığını ortaya koymaya çalışmıştır. Henüz okumadıysanız tuzaklara düşmemeniz adına okumanızı şiddetle tavsiye ederiz.
Programın ikinci saatinde, Danende Topluluğu Eğitim Komisyonu Başkanı Betül Taşçi moderatörlüğünde, konuğumuz Dr.Pelin Yantur programımıza katıldılar. Komisyon Başkanımız Betül Taşçi, konuğumuzu tanıttıktan sonra sözü kendilerine devrettiler. Pelin Yantur, eserin tahliline, eseri incelerken bölgesel değil dünya çapında bakmamız gerektiğini belirterek başladılar. “Rasyonel bir toplum olan modern toplum ne kadar rasyonelleşmiştir?” sorusunu sorarak bu konu üzerinde mülahaza etmemizi sağladılar.
Konuğumuz kısaca yazardan ve eserin yazıldığı dönemden bahsettikten sonra şunlara değindiler; “Her sektör, sektörünün McDonald’ı olmayı hedefliyor. Bu, popüler kültürdür. Böylece toplum McDonaldlaşmaya başlar.”
“Verimlilik; az girdi ile çok çıktı elde etmektir. McDonaldlaşmak, öngürülebilirlik duygusunu verir ve riske atmayı engeller. Bu durum rasyonel toplumlarda tüketicilerin neyle karşılaştıklarını bilmek istemesiyle ilişkilidir. Eskiden enerjiyi meyvelerden alıyorduk şimdi ise enerji ihtiyacımızı kapsüller, enerji içecekleri gibi hızlı sonuç veren alternatifler ile sağlayabiliyoruz. Nitelik yerine niceliğe vurgu yapılarak her şeyin sayısallaşması sağlanıyor. Örneğin günümüzde öğrenciler yetenek ve becerilerine göre değil de puanına göre nitelendiriliyorlar. Gördüğümüz gibi nitelik yerine hep nicelik ön planda.” diyerek başta söz etmiş olduğumuz modernleşmenin dört ana faktörünü incelediler.
Konuğumuz, modern çağın yaşayan sakinleri olarak bu bilinçlenme ile devam etmemizi ve McDonaldlaşma kavramını gayr-ı insani bir durum anlamında kelime literatürümüze katmamız gerektiğini tavsiye ederek sözlerini sonlandırdılar.
Sevgiyle…