Anahtar kelimeler: Uydu, yörünge, TV sinyalleri, Sputnik 1
Uydu kavramını, günümüzde sadece televizyonda kullandığımız şekilde bilsek de çeşitliliği ve işlevi çok daha derindir. Bununla beraber, gezegenlerin sahip olduğu Ay gibi doğal uydular da unutulmamalıdır.
Doğal uydu demişken, Dünya’nın da bir doğal uydu olduğunu biliyor muydunuz? Doğal uydunun sözlük anlamına baktığımızda bir gök cisminin çekiminde kalarak onun çevresinde dolaşan ve onunla birlikte Güneş çevresinde dönen daha küçük gök cismidir. Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketini göz önünde bulundurduğumuzda bir doğal uydu olduğunu anlayabiliriz. Yapay uydular ise insanlar tarafından yapılan Dünya yörüngesine gönderilen makinelerdir.
Peki uydular bizim için neden önemlidir?
Uydulardan önce, TV sinyalleri algılanamayacak kadar azdı. Yine uzak yerlere yapılan telefon görüşmeleri de sorun oluyordu.
TV sinyalleri yalnızca düz çizgiler halinde hareket eder. Böylece Dünya’nın eğrisini takip etmek yerine hızla uzaya doğru ilerlerler. Bazen dağlar veya yüksek binalar onları engeller. Uydularda, TV sinyalleri ve telefon görüşmeleri uyduya doğru, yukarı gönderilir. O zaman, neredeyse anında, uydu onları Dünya üzerindeki farklı yerlere geri gönderebilir. Böylece TV sinyallerine ulaşabilir ve telefon görüşmeleri yapılır.
Uyduların içinde 20’yi aşkın sayıdan oluşan bir grup, Global Konumlandırma Sistemini veya GPS’i oluşturur. Bir GPS alıcınız varsa, bu uyduların yerini tam olarak anlayabilirsiniz. Diğer uyduların bazıları meteorologların havayı tahmin etmesine ve kasırgaları izlemesine yardımcı olan gezegenin fotoğraflarını çeker, bazıları ise diğer gezegenlerin, Güneşin, kara deliklerin, kara maddenin veya uzak galaksilerin fotoğraflarını çeker. Bu fotoğraflar, bilim insanlarının Güneş sistemini ve evreni daha iyi tanımalarına ve anlamalarına yardımcı olur.
Her şeyin bir ilki olduğu gibi uyduların da elbette bir başlangıcı var, onun adı Sputnik 1 :
- yüzyılın ortalarında, ABD ve Sovyetler Birliği (SSCB) teknoloji, askeri güç, ekonomik sistem üstünlüğü gibi konularda yarışıyordu.
- Dünya Savaşı’ndan sonra ise iki ülke arasında yeni bir çatışma başladı: Uzay Yarışı.
Tarihte yeni bir çağın başlamasını sağlayan Sovyetler Birliği, Sputnik 1 adlı ilk yapay uyduyu uzaya gönderdi. 4 Ekim 1957 tarihinde uzaya gönderilen uydu, Soğuk Savaş’ın bir parçası kabul edildi. 58 santimetre çapında top benzeri metal bir gövdesi bulunan uydunun 4 ayağı bulunuyordu. Sputnik, metal yüzeyi sayesinde Dünya’dan çıplak gözle görülebiliyordu. Sputnik 1, 83 kilogram ağırlığındaydı ve içerisinde yer alan radyo vericisi sayesinde operatörlere izleme imkanı veriyordu. Radyo sinyalleri biten ve bataryaları tükenen Sputnik, sadece 22 gün uzayda kalabildi.
Gelelim yapay uyduların Dünya’nın etrafında nasıl döndüğüne…
Uydular, roketler aracılığı ile uzaya fırlatılırlar. Bir uydu, uydunun hızı Dünya’nın yerçekimi etkisiyle dengelendiğinde yörüngeye oturur. Bu denge olmasaydı uydu düz bir çizgide yol alıp gözden kaybolur veya tam tersi Dünya’ya geri düşerdi. Uydular, farklı yüksekliklerle, farklı hızlarla ve farklı yollarla yörüngeye sokulmaktadır. Ayrıca her uydu fonksiyonuna göre yer alır. Mesela haritalama ve görüntüleme yapan uyduların bulundukları yörünge genellikle yeryüzüne yakındır. Böylece daha net görüntüleme ve daha doğru ölçümler yapabilirler.
Kaynakça:
https://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraft/display.action?id=1957-001B
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5d7f676d6b1500.36882965
https://www.google.com/amp/s/www.space.com/amp/38331-sputnik-satellite-fun-facts.html
https://www.nasa.gov/audience/forstudents/5-8/features/nasa-knows/what-is-a-satellite-58.html
http://www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/butun-uydular-ayni-yorungede-mi-hareket-eder
Yazar: Nidanur Tekin
Satellites
Key Words: satellite, Sputnik 1 ,orbit, TV signals
Even though we know the word ‘satellite’ as just something about televisions, its’ functions and the diversity are much more deeper. And of course the natural satellites that planets have such as moon should not be forgotten either. Speaking of natural satellite, did you know that Earth is a natural satellite too? The dictionary definition of satellite is ‘a smaller celestial body that revolves around a planet by the force of gravity, and revolves around the sun with the planet’. When we think about the Earth that turns around the sun, we can say that Earth is also a satellite.Artificial satellites are the machines that made by humans and sent to the orbit of earth.
Why are the satellites so important for us?
Before the satellites; the television signals were too weak and it was difficult to call people by telephone sometimes. The TV signals move as straight lines. Thus, the signals advance to the space instead of following the curve of the Earth. Sometimes the mountains or the high structures blocks them. TV signals and the phone calls are sent up to the satellites so the satellites catch the signals and send them to the different points on Earth immediately. So that we can access the TV signals and make phone calls. More than 20 satellites generates the Global Positioning System (GPS). If you have a GPS receiver, then you can learn the exact coordinate of the satellite. Some of the satellites take photos of the planet in order to help meteorologist to watch the hurricanes and have the weather forecast. Also there are some satellites takes the photos of black holes, sun, dark matter, and the other galaxies to help scientists understand the solar system and learn more about the universe.
As there is a first of everything, the satellites have a beginning too. Its’ name is Sputnik 1
In the middle of twentieth centuries, there were some superiority conflicts between USA and Union of the Soviet Socialist Republic in such matters like technology, economy, army and system superiority. After the second World War a new conflict had started: Space Conflict. The Soviet Union which led a new age begin, sent the first artificial satellite named Sputnik 1 to the space. The satellite which sent to the space on 4 october 1957, accepted as a part of Cold War. Sputnik could be seen from the space owing to its’ metal surface. Its’ weight was 1,83 kilogram. After its’ battery dead and radio signals finished, Sputnik could only stayed in space for 22 days.
How do artificial satellites turns around the Earth ?
Satellites are sent to the space via rockets. when the gravitation of Earth balances with the speed of satellite, the satellite takes its’ place. If there was no balance, the satellite could fall back to the Earth or go straight to the space. The satellites takes their places on orbits in different speeds and heights. Also in the placing process the function of the satellite is also important. for instance the mapping satellites are placed on orbits which are close to the ground So that clearer visualisation and measurement can be done
Translator : Sare Tokuş